Ganoderma lucidum – grzyb o cennych właściwościach farmakologicznych

Instytut Włókien Naturalnych i Roślin Zielarskich w Poznaniu
Dyrektor Instytutu: prof. dr hab. Grzegorz Spychalski
Wybrane fragmenty:
Wstęp

Grzyb Ganoderma lucidum w chińskiej i japońskiej medycynie ludowej stosowany jest od 4 tys. lat. Wykorzystywany jest w leczeniu chorób wątroby, przewlekłego zapalenia wątroby, hipertonii, artretyzmu, astmy, wrzodów żołądka. W Ben Cao Gang Mu, najsłynniejszej chińskiej farmakopeii podano: „nieustanne użycie Ling Zhi zmniejsza ciężar ciała – zwiększa długość życia”.

Swego czasu uważano, że własności farmakologiczne Ganoderma lucidum

związane są z jego barwą. Rzeczywiście, Ganoderma lucidum ma wiele różnych właściwości zależnych od stanowiska. Za czasów Dynastii Ming nazywano go Qi Zhi lub „czerwony grzyb”.
W tradycyjnej chińskiej medycynie znajduje się w najwyższej klasie. Wiele chińskich i japońskich sprawozdań na temat ludzi chorujących na nowotwory dotyczyło poszukiwań leczniczych własności grzyba Ganoderma lucidum.
W przeszłości grzyb ten rósł tylko w naturalnych warunkach i był bardzo drogi. Od kilku dziesięcioleci jest hodowany, co czyni go bardziej dostępnym.

Grzyb znany jest pod wieloma nazwami. W Chinach najpopularniejszą nazwą jest Ling Zhi, a w Japonii Reishi. Nazwa Ling Zhi oznacza „roślina duch” i po raz pierwszy pojawiła się w jedenastym wieku. Inne chińskie nazwy to: „roślina nieśmiertelności”, „ziele wywołujące siłę”, „studziesięcioletni grzyb”. Ponieważ był on trudny do zdobycia, w Japonii określono go jako „Phanton– grzyb”

(…)
Grzyb ten przyciąga uwagę ze względu na bogactwo polisacharydów. Istnieje ponad 150 polisacharydów wyizolowanych z organów Ganoderma lucidum.
Cały czas prowadzone są badania dotyczące składu chemicznego rośliny, a także metod izolacji związków biologicznie aktywnych. Wyizolowano między
innymi polisacharydy z zarodników Ganoderma lucidum.
Stworzono i scharakteryzowano polisacharydyo nazwie GSG (Ganoderma lucidum spores glucan).
Analiza GSG wykazała, że zawiera on w swym składzie D-glukozę. Glukan ten wykazał potencjalne działanie przeciwnowotworowe.
(…)
Bezpieczeństwo stosowania i toksyczność
Badacze w swych pracach przedstawiają mechanizmy działania składników odżywczych grzyba Ganoderma lucidum i powody, dla których jest on ważną
podstawą testów biomedycznych. Ganoderma lucidum został wykorzystany w profilaktyce i leczeniu: od środka zapobiegawczego i utrzymującego stan zdrowia, do regulacji i leczenia przewlekłego, a także do leczenia ostrych stanów chorobowych. Proponowane dawkowanie Ganoderma lucidum
opiera się na tradycji i doświadczeniu. Terapia jest jednak ogólnie uznana jako bezpieczna przy długotrwałym stosowaniu.
Dawkowanie Ganoderma lucidum powinno być tymczasowo zmniejszone lub zatrzymane w przypadku pojawienia się biegunki lub wysypki.
(…)
Powszechne stosowanie Ganoderma lucidum
Bardzo szerokie i powszechne badania nad zastosowaniem
Ganoderma lucidum prowadzone był w latach 90. ubiegłego stulecia.
W 1996 roku Soo opublikował pracę, w której zamieścił efektywne dawkowanie ekstraktu z Ganoderma w leczeniu różnych dolegliwości.
W badaniach wykorzystał 500 mg ekstraktu w 1 kapsułce. Pacjenci poddani badaniom pochodzili z różnych grup wiekowych, byli to mężczyźni i kobiety
z różnymi dolegliwościami i chorobami. Badani cierpieli na migrenę i ból głowy (18 pacjentów), reumatyzm (20 pacjentów), dnę moczanową (24 pacjentów), nadciśnienie (18 pacjentów), niskie ciśnienie (12 pacjentów), astmę
(28 pacjentów), gorączkę Denga (16 pacjentów), cukrzycę (32 pacjentów), alergię skórną (16 pacjentów), problemy z nerkami (12 pacjentów), bezsenność

(28 pacjentów), hipercholesterolemię (18 pacjentów), zaparcia (21 pacjentów), hemoroidy (31 pacjentów), bolesne lub nieprawidłowe miesiączkowanie
(29 pacjentek), problemy sercowo-naczyniowe (27 pacjentów), liszaj rumieniowaty (9 pacjentów), zapalenie wątroby A, B, C (19 pacjentów), padaczkę, (5 pacjentów), wrzody i nieżyt żołądka (17 pacjentów), stres
(12 pacjentów) oraz nowotwory (48 pacjentów).

Zwykle dawka wynosiła 1-2 kapsułki 3 razy dziennie. Pożądany efekt otrzymano po 1-2 tygodniach; wówczas dzienne dawki zmniejszano do 2-3 kapsułek. Wyniki badań były bardzo obiecujące. W przypadku leczenia migreny i bólu głowy ekstrakt okazał się bardzo skuteczny. Zalecana dawka to 3 kapsułki 3 razy dziennie przed posiłkiem. Taka sama dawka była skuteczna w leczeniu reumatyzmu i dny moczanowej. W leczeniu nadciśnienia lub niskiego ciśnienia ekstrakt był wysoce efektywny. W większości przy padków ciśnienie krwi wróciło do normy w ciągu  2 tygodni. Zalecana dawka wynosiła 1 kapsułkę 3 razy dziennie przez tydzień, a następnie 3 kapsułki 3 razy dziennie. Jest bardzo ważne, aby pacjent z nadciśnieniem zaczął leczenie od 1 kapsułki. Gdy uzyska się pożądany spadek ciśnienia krwi, dzienna dawka może

zostać zredukowana. Badania wykazały, że ekstrakt okazał się efektywny
w redukowaniu, a w pewnych przypadkach eliminacji ataków astmy. Zalecana dawka zaczyna się od 1 kapsułki 3 razy dziennie przez 5 dni, wzrastając do
2 kapsułek 3 razy dziennie przez tydzień, a następnie 3 kapsułki 3 razy dziennie. Ważne jest, aby pacjent zaczynał terapię od niskiej dawki, ponieważ wysoka dawka może inicjować ataki astmy. Ekstrakt jest także skuteczny w leczeniu gorączki Denga. Zalecana dawka to 4 kapsułki 3 razy dziennie przez miesiąc. Ekstrakt z Ganoderma jest efektywny w redukowaniu poziomu
cukru we krwi. Efektywność leczenia zmniejsza się wraz z długością trwania cukrzycy. U pacjentów z cukrzycą insulinoniezależną leczenie jest bardziej skuteczne.
Pacjenci powinni obserwować efekty leczenia w ciągu 1 do 2 miesięcy. Zwykle zalecana dawka to 3-4 kapsułki 3 razy dziennie, zależnie od stanu zdrowia.
Ekstrakt jest wysoce efektywny w przywracaniu sił życiowych i energii lub w osłabieniu po przedłużającej się chorobie, w szczególności u pacjentów cierpiących na nowotwory oraz po radio- i chemioterapii. Zalecana dawka to 2 kapsułki 3 razy dziennie. Dawka 3 kapsułek 3 razy dziennie zalecana jest
w leczeniu alergii skórnych, bezsenności, zaparć, leczeniu bolesnych i nieregularnych miesiączek, liszaju rumieniowatego, padaczki, nieżytu i wrzodów żołądka. Wyższa dawka: 3-4 kapsułki 3 razy dziennie, zalecana jest w
przypadku chorób nerek, leczeniu hemoroidów i w zapaleniu wątroby typu A, B, C.
Bardzo obiecujące są badania dotyczące chorób nowotworowych. Rezultaty w tym wypadku były zależne od rodzaju nowotworu i stanu chorego.
Ekstrakt może być wysoce skuteczny w istotnym zmniejszeniu lub eliminowaniu efektów ubocznych radio- i chemioterapii, jeżeli jest zażywany przed leczeniem i po leczeniu. Może on powstrzymywać efekty uboczne, tj.
wypadanie włosów, nudności, wymioty, zapalenie jamy ustnej, zapalenie gardła, utrata apetytu, bezsenność. Zalecana dawka to 6 kapsułek 3 razy dziennie. Badania nad działaniem przeciwnowotworowym Ganoderma lucidum
prowadzone są od wielu lat, a ich wyniki coraz bardziej obiecujące.
W publikacji z 2002 roku wykazano, że Ganoderma lucidum hamuje ruchliwość wysoko inwazyjnych komórek raka piersi i prostaty. Wykazano, że zarodniki lub suszone owoce Ganoderma lucidum hamują aktywne czynniki
transkrypcyjne AP-1 i NK-κB. Ponadto stwierdzono, że roślina ta hamuje ekspresję uPA i uPAR, jak również wydzielanie uPA i migrację komórek PC-3 i
MDA-MB-231. Hamowanie wymienionych czynników przez grzyb Ganoderma
jest szczególnie interesujące, ponieważ sugeruje się, że są one potencjalnym celem w leczeniu nowotworów. W badaniach wykorzystano zarodniki i całe owocniki Ganoderma, które są dostępne jako suplementy diety i nie stwierdzono istotnych różnic w ich aktywności biologicznej.
Badania prowadzono, stosując dawki 0,5-2,5 mg/ml, co znacznie hamowało migrację komórek nowotworowych .Ganoderma lucidum hamuje nie tylko rozwój komórek nowotworowych raka piersi i prostaty, ale także białaczkę, chłoniaki, komórki szpiczaka. Müller i wsp. potwierdzili, że Ganoderma lucidum
hamuje różne szlaki sygnalizacyjne różnych linii komórek nowotworowych. Duże znaczenie ma tutaj standaryzacja  Ganoderma lucidum, ponieważ skład i ilość aktywnych biologicznie triterpenów zależy od miejsca produkcji, warunków uprawy, ekstrakcji. Wykazano bowiem, że niektóre fragmenty grzyba Ganoderma lucidum wyraźnie hamowały sygnalizację wewnątrzkomórkową i inwazyjne zachowanie się komórek nowotworowych,
podczas gdy inne fragmenty nie wykazywały żadnego wpływu na komórki rakowe. Dlatego dąży się do udowodnienia, że Ganoderma lucidum jako produkt naturalny nadaje się do leczenia raka.
Bardzo obiecujące są badania prowadzące do łączenia Ganoderma lucidum
z innymi preparatami naturalnymi, np. zieloną herbatą. Autorzy takich badań podają, iż połączenie Ganoderma lucidum z zieloną herbatą hamuje migrację komórek nowotworowych. Badania te sugerują potencjalne zastosowanie tego połączenia w hamowaniu rozwoju i inwazyjności raka piersi z przerzutami.
(…)
Podsumowanie

Analiza piśmiennictwa wykazała, że Ganoderma lucidum ma szerokie zastosowanie w terapii chorób cywilizacyjnych, tj. nowotworów, cukrzycy, chorób serca. Zastosowanie tej rośliny na szeroką skalę w medycynie wymaga dalszych dogłębnych badań klinicznych. Konieczne jest przeprowadzenie badań na poziomie molekularnym. Należy uwzględnić również potencjalne zagrożenie związane z wystąpieniem skutków ubocznych wynikających z zastosowania tej rośliny w lecznictwie. Prace badawcze wykazały niewielką

toksyczność tej rośliny, co wiąże się z bezpieczeństwem jej stosowania. Powinno to stanowić zachętę do jeszcze większego zainteresowania tą rośliną jako potencjalnym środkiem wspomagającym medycynę konwencjonalną.
Anna Grys, Elżbieta Hołderna-Kędzia, Zdzisław Łowicki